Amaç

Bu projenin amacı, Türkçe üzerine çalışan dil/dilbilim araştırmacıları için araştırmacıların araştırma sorularına bağlı olarak biçimlendirilebilen, araştırmacıya özel, esnek, kolay ulaşılabilir, veri tabanı destekli ve bu çerçevede araştırma sonuçlarının sağlıklı bir şekilde raporlanabildiği bir derlem platformu geliştirmektir.

Bu anlamda projeyle var olan metin işleme/derlem yazılımlarının durağan yapısının üstüne çıkılarak dilbilimcilerin araştırma sorularına bağlı olarak araştırmalarını sağlıklı bir şeklide yürütebilmelerini sağlamak projenin birincil hedefidir. Var olan paket yazılımlar bilindiği üzere batı dilleri için geliştirilmiş olan derlem yazılımlarıdır ve o dillere özgü birtakım veri işleme ve raporlama özelliklerine sahiptir. Türkçe için de kısmen kullanılabilen söz konusu yazılımların en büyük eksikliği, oluşturuldukları diller de dahil olmak üzere, işlenen verilerin saklanamaması ve araştırma sorularına bağlı olarak sağlıklı bir şekilde verilerin raporlanamamasıdır. KKDP öncelikli olarak bu eksikliği gidermeyi hedeflemektedir.

Türkçe yapısı gereği eklemeli bir dil özelliğine sahiptir ve söz dizimi kuralları diğer dillerden farklıdır. Bu durum söz konusu paket metin işleme/derlem yazılımlarında Türkçeyi işlemede zorluklar yaratmaktadır. Özellikle Türkçe için morofolojik çözümleme araçları söz konusu bu paket yazılımlarda çalışmamaktadır. Projenin diğer bir hedefi Türkçe için özelleştirilmiş bir derlem oluşturma ve veri işleme platformunu ortaya koymaktır.

Projeyle hedeflenen başka bir durum, derlem dilbilim uygulama alanında Türkçenin rekabet gücünü arttırmaktır. Batı dilleri için geliştirilen metin işleme/derlem oluşturma paket yazılımları aracılığıyla bu rekabet gücünü yaratmak olası görülmemektedir. Bu çerçevede dilbilimcilere Türkçe üzerine yürütükleri çalışmalarda nitelik ve niceliğini arttırıcı önemli bir alyapı olanağı sunmak diğer bir hedef olarak değerlendirilebilir.

Bahsi edildiği gibi var olan metin işleme/derlem oluşturma paket yazılımları durağan veri üretimleri için geçerli olabilmektedir. Ancak her araştırma kendine özgü birtakım veri işleme ve raporlama süreçlerini araştırmanın amacına uygun olarak kendisinde barındırmaktadır. Bu çerçevede araştırmacılara kendi araştırma sorularına bağlı olarak veri işleme ve raporlama imkanı sunabilmek KKDP'nin diğer bir hedefidir.

Öte yandan paket yazılımların çok da kullanıcı dostu oldukları söylenemez. Hatta bu yazılımları kullanmayı öğrenmek zaman alıcı ve belirli bir yazılım bilgisini gerektirmektedir. Oysa tarayıcılar (browser) aracılığıyla kolay kullanılır, basit arayüz tasarımları geliştirilerek kullanıcı dostu bir platform oluşturmak mümkündür. Bu çerçevede projenin diğer bir hedefi kullanıcı dostu bir derlem platformu geliştirmektir.

Tüm bu hedefler proje ekibince farklı derlem projelerinde deneyimlenmiş ve belli düzeylerde çözümlenmiş durumlardır. Önerilen projeyle önceki projelerde elde edilmiş olan birikim bütünleşik bir sistem üzerinden tüm araştırmacıların kullanımına sunulacaktır. Proje ekibinin derlem oluşturma ve işleme konusunda şimdiye kadar edindiği tecrübe düşünüldüğünde söz konusu hedeflerin belirgin, gerçekçi, ulaşılabilir hedefler olduğu söylenebilir.

Diğer taraftan, gün geçtikçe Türkçe üzerine yürütülen derleme dayalı çalışmaların sayısının arttığı gözlemlenmektedir. Bu çerçevede düşünüldüğünde her araştırma ekibi kendi araştırma soruları çerçevesinde yeniden derlem geliştirmekte bu durum araştırma maliyetlerini yükseltmektedir. Önerilen projeyle ortaya koyunacak olan esnek, kullanıcı dostu, araştırma sorularına göre biçimlendirilip sağlıklı bir şekilde raporlamaların yapılabildiği bir platform söz konusu araştırmalarda maliyet ve zaman israfını da en aza indirebilecek özelliğe sahiptir.